مصرف داروها را در ماه رمضان تغییر ندهید

در این ماه تغییرات بسیار زیادی در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن رخ می دهد که این امر تاثیرات زیادی بر روی وضعیت بیماری و دارودرمانی افراد می گذارد.

هر ساله در ماه مبارک رمضان عده ای از مسلمانان که به تهذیب روح و جسم خود می اندیشند، روزه می گیرند، اما در این بین افرادی هم هستند که از نعمت سلامتی کامل بی بهره اند و با این حال خواهان شرکت در این ضیافت الهی هستند.

این افراد که عموما در حال مصرف دارو برای بهبود وضعیت بیماری خود هستند، برای گرفتن روزه با مشکل مواجه می شوند.

برای کمک به روزه دارانی که با این مشکل مواجه هستند، به سراغ چند تن از متخصصین رفته ایم و از نظرات آنها برای استفاده شما عزیزان مدد جسته ایم.

دکتر سید بهادر میررحیمی در خصوص تغییر خودسرانه مصرف داروها در ایام روزه داری هشدار داده و می گوید:

«در این ماه تغییرات بسیار زیادی در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن رخ می دهد که این امر تاثیرات زیادی بر روی وضعیت بیماری و دارودرمانی افراد می گذارد.

در کشور ما به علت وجود آداب و سنن متنوع و شرایط آب و هوایی مختلف تعیین دقیق عادت های غذایی و الگوهای خواب و بیداری کار مشکلی می باشد، ولی به صورت عام در ماه رمضان دو وعده غذایی اصلی در موقع سحر و افطار خورده می شود.

در برخی خانواده ها یک وعده شام مجزا هم خورده می شود. در اکثر خانواده های ایرانی وعده سحر قبل از اذان صبح و در مواردی قبل از خواب شب میل می شود.

وعده های غذایی ماه رمضان اکثرا حاوی مقادیر بالایی کربوهیدرات و چربی است و در وعده های حجیم خورده می شود که می تواند تاثیرات شدیدی بر متابولیسم داروها بگذارد.

همچنین تغییرات فیزیولوژیک حاصل از این تغییرات در روش زندگی می تواند بر وخامت بیماری های مزمن مانند دیابت، زخم معده، نارسایی کلیه و فشار خون اثرگذار باشد.

مرکز اطلاع رسانی دارو و سموم با توجه به رسالت خود در راستای ارتقای سطح سلامت جامعه می تواند با توصیه های ساده، اما کارآمد در زمینه مصرف داروها و شرایط بیمارهای مزمن به مومنین و مومنات در ماه مبارک، علاوه بر برخوردار شدن از اجر معنوی باعث کاهش هزینه های درمان و افزایش سطح سلامت فرد و جامعه گردد.

در دین مقدس اسلام شرایط خاصی برای افراد بیمار و ناتوان در نظر گرفته شده است. در این میان بسیاری از بیماران به علت اعتقادات عمیق و ایمان قلبی، آرزوی فیض بردن از این ضیافت الهی را دارند.

همچنین در مطالعات انجام شده نشان داده بسیاری از افرادی که شرع به آنها اجازه می دهد روزه خود را به زمان دیگری موکول کنند به این امر تمایلی ندارند و می خواهند همراه با اعضای خانواده خود در این ضیافت الهی شرکت کنند و مایل به عدم همراهی با خواهران و برادران دینی خود نیستند.

گرفتن روزه برای این افراد بدون مشورت با پزشک معالج می تواند تبعاتی را در پی داشته باشد که به سادگی می توان از آن پیشگیری کرد.

طبق تحقیقات انجام شده در سایر کشورهای مسلمان، حدود 58 درصد بیماران در ماه مبارک اقدام به تغییر خودسرانه برنامه دارویی خود می کنند که از آنها 43 درصد اقدام به قطع درمان کردند، 10 درصد تغییر ساعت مصرف را در پیش گرفتند و 5 درصد باقیمانده تمام داروهای خود را به صورت یک وعده در روز مصرف کردند.

تمامی این اقدامات می تواند شدیدا وضعیت بیماران را مورد تهدید قرار دهد. در صورتی که با تنظیم برنامه دارویی می توان به اکثر این بیماران کمک کرد تا ضمن حفظ سلامتی، از این ضیافت الهی هم فیض ببرند.»

بیماران دیابتی

دکتر اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت ایران نیز در خصوص بیماران دیابتی که انسولین مصرف می کنند گفت :

«توصیه می شود کسانی که انسولین درمانی می شوند روزه نگیرند، چرا که اولا وقتی کسی انسولین درمانی می شود، باید به دفعات در طول روز انسولین دریافت کند. دوم این که به دفعات هم باید غذا میل کند، در نتیجه نمی تواند روزه بگیرد.

اما در موارد خاص، بعضی بیماران دیابتی شرایط گرفتن روزه را پیدا می کنند. اول اینکه باید قندشان در حد طبیعی کنترل شده باشد، یعنی از چند ماه قبل از ماه مبارک رمضان به دفعات روزه بگیرند و مشاهده کنند که قندشان را می توانند کنترل کنند و اختلالی در قندشان به وجود نمی آید.

ثانیا کسانی که با یک بار در روز تزریق انسولین، قندشان در حد طبیعی کنترل می شود، حد طبیعی یعنی باید قبل از وعده های غذایی قندشان بین 70 تا 130 باشد و دو ساعت بعد از غذا باید زیر 180 باشد.

بنابراین کسانی که انسولین را به دفعات در روز تزریق می کنند، توصیه می شود که روزه نگیرند و کسانی که در موارد خاص به طور مداوم قند خونش در حالت طبیعی باشد و در طول روز فقط یک بار تزریق کند می توانند روزه بگیرد که این مورد هم استثتاء است.

تقریبا 99 درصد افرادی که انسولین درمانی می کنند، حداقل در روز دو بار تزریق دارند. به هر حال باید با پزشکشان هم در این زمینه مشورت کنند.»

بیماران مبتلا به آسم

دکتر مهدویانی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و عضو انجمن آسم و آلرژی و فوق تخصص آلرژی- آسم- ایمونولوژی در خصوص روزه داری بیماران مبتلا به آسم اظهار داشت :

«بیماران تحت درمان ممانعتی برای گرفتن روزه ندارند، منتها حتما باید تحت نظر پزشکشان باشند و پزشک باید تصمیم بگیرد که آیا روزه برای آنها ضرر دارد یا خیر.

به طور کلی داروهای آسم دو دسته هستند. دسته اول داروهایی که در مواقع خاص استفاده می شوند و دسته دوم داروهایی هستند که در طولانی مدت به کار برده می شوند. داروی طولانی مدت، اساس درمان بیماری آسم است که داروی کنترل کننده نامیده می شود.

در راس داروهای کنترل کننده، اسپری های استنشاقی قرار دارند. معمولا این اسپری ها در فواصل 12 ساعته یا حتی روزانه استفاده می شود، بنابراین می توانیم به بیمار بگوییم که اگر نیاز به این دارو دارند، در فواصل 12 ساعته استفاده کنند؛ مثلا در هنگام افطار و سحر استفاده کنند که از این لحاظ هیچ منافاتی با روزه داری مریض ندارد.

بعضی از داروها که به صورت خوراکی استفاده می شوند، مثل ترکیبات آنتی هیستامین، آن هم اتفاقا با توجه به داروهای جدیدی که در بازار موجود است، به صورت روزانه معمولا تجویز می شود که این هم منافاتی با روزه داری ندارد، اما نوعی دیگر از داروها وقتی مورد استفاده قرار می گیرند که حمله آسم به بیمار دست بدهد که در آن هنگام باید در فواصل زمانی کوتاه مدت، از این داروها استفاده کنند که به هیچ عنوان به این افراد روزه داری توصیه نمی شود. به هر حال باید این بیماران از مشورت پزشک متخصص استفاده کنند.»

بیماران گوارشی

دکتر ناصر خمیسی، فوق تخصص گوارش و عضو انجمن گوارش و کبد ایران هم در خصوص روزه داری بیماران گواراشی گفت:

«ما به افرادی که ناراحتی های گوارشی و کبدی دارند توصیه می کنیم که روزه نگیرند، مثل کسانی که زخم معده داشته باشند و کسانی که بیماری کبدی پیشرفته داشته باشند.

اما کسانی که رفلاکس معده داشته باشند و دردهای معده ای را که ناشی از زخم است احساس کنند، عموما باید با توجه به شرایط شان بررسی شود که آیا می توانند روزه بگیرند یا خیر.

افرادی که هر روز رفلاکس شدید دارند نمی توانند روزه بگیرند، اما افرادی که هفته ای یک بار دچار این عارضه می شوند، می توانند با مصرف دارو مشکل خود را برطرف کنند و روزه بگیرند.

اگر کسی دچار التهاب یا عفونت معده می شود، یا هرچند وقت یک بار دردی در معده احساس می کند، می تواند در حالی که در دوران درمان به سر می برد، روزه هم بگیرد، اما بعضی از ترشحات معده یا رفلاکس های معده که زندگی را مختل می کند، گرفتن روزه باعث وخامت این بیماری می شود.»

بخش سلامت تبیان